''Dòng sông bên lở, bên bồi Bên lở thì đục bên bồi thì trong.'' GỢI Ý : Dựa vào hệ quả của vận động tự quay quanh trục của Trái Đất. giúp mk với m.n ơi Chỉ sau một tiếng ùm, hàng ngàn ha đất vườn máu thịt biến mất dưới nước sông. Ông Ba Sổ bên căn nhà và vườn mà một phần lớn đã bị chìm xuống sông. RFA. Ông Ba Sổ không ngờ có một ngày mình trở thành người nổi tiếng nhất cồn Tân Bắc. Bom Mỹ dội, nhà bà tôi bay mấtđền Sòng bay, bay tuốt cả chùa chiềnthánh với Phật rủ nhau đi đâu hếtbà tôi đi bán trứng ở ga Lèn 当前位置 >> 首页 >> 更多文章 >> lở hẹn với dòng lam lở hẹn với dòng lam 贡献者： tiengtrunghkt 类别： 西欧 时间： 2022-10-15 05:34:01 收藏数： 3 评分： 0 當前位置 >> 首頁 >> 更多文章 >> lở hẹn với dòng lam lở hẹn với dòng lam 貢獻者： tiengtrunghkt 類別： 西欧 時間： 2022-10-15 05:34:01 收藏數： 3 評分： 0 Dòng sông bên lở bên bồi uốn quanh. Cánh cò bay lượn chòng chành. Đàn bò gặm cỏ đồng xanh mượt mà. Sáo diều trong gió ngân nga. Bình yên thanh đạm chan hòa yêu thương. Bức tranh đẹp tựa thiên đường. Hồn thơ trỗi dậy nặng vương nghĩa tình. (Bức tranh quê - Thu Hà) 1. Em uighl3. Ngày đăng 22/07/2014, 0120 Giải thích hiện tượng Bờ sông bên lở bên bồi "Dòng sông bên lở bên bồi " Có thể ít nhất, hơn một lần, bạn đã được nghe câu này trong giai điệu của những bài hát hoặc trong những đoạn văn, bài thơ Thế nhưng, có bao nhiêu người nghe mà đã hiểu hết cái ý nghĩa "Vật lý" chứa đựng trong nó Từ vòng xoáy của nước trong bồn tắm … Khi xả nướcvàobồn tắm, nếuđể ý, bạn sẽ thấy ở vùng gầnnơi nước chảy xuống,vòng xoáy của nướcnói chunglà xoayngượcchiều kim đồng hồ. Nếu bạn cố tình dùng tay làm cho nước xoay theo chiềukim đồnghồ một lúc, nósẽ xoay chậmdần, một lúcsau lại xoay ngược chiều kimđồng làm thử xem, có thể sẽ làm cho bạnngạc nhiên đấy! Chẳng lẽ nước lại có tính nết kỳ quặc như vậy ? Thựcra, chẳng phải nước có“tính nết” kỳ quặcnhư vậy đâu! có thể bạn khôngtin nhưng đó chính làtrái đất tự xoay đã “dở trò”đấy. Ngay từ hơn150năm trước mộtnhà vật lí học người Pháp tên là Coriolis đã chú ý đến hiện tượngnày. Thuở ấy ôngđangdạy học ở Học viện côngnghệ Pháp, một dịp ngẫu nhiên đã khiếnông bắt đầu nghiêncứusự chuyển động của vật thể trên bề mặt vật đất là mộtvật quay lớn, cứ 24 giờ nó quaymộtvòng, tại một điểm trên xích đạo, mộtngày đã chuyển động40000 kilômét, tốc độ hướng về đôngvào khoảng 0,46km/s, nhưng ở Bắc kinhmột ngàylại đại thể chỉ cần chuyển động30000km, tốc độ hướng đôngvào khoảng0,35km/s. Như vậy, những vật thể ở bắc báncầu trái đất nếu vị trí cànggần phía nam thì theo sự quay của trái đất, tốc độ sẽ càng lớn. Đến dòng chảy của con sông … Nếu cómộtdòng nước từ nam chảy về bắc, nósẽ vì quán tính mà duytrì tốc độ hướngđôngtương đối nhanhmà lệch về phía đông;còn nếu từ bắc chảy về nam thì tốc độ hướng đông vốn có tươngđối nhỏ, nó sẽ lệch về phía tây, giống như có aiđó đang đẩy từ bốn phía chảy tới thì nướctừ nam chảy tới bắc sẽ lệch về đông, nước từ bắc chảy tới namsẽ lệch về tây vàsẽ chảytheo ngược chiều kim đồnghồ. Nhưngtình hình trên, ở nam bán cầu sẽ ngược lại hoàn toàn. Corilis đã chú ý đếnhiện tượng đó trướctiên và đã tiến hànhnghiên cứu mộtcách hệ thống từ lý luận tới thực nghiệm,người đời saugọi loại lựclàm hình thành vòng xoáy là lực Corilis. Trongbồn tắm,chậu rửa tay vòng xoáy không dễ dànglàm người ta chú ý, bạn đừngvì thế mà cho rằng lực Corilisảnh hưởng đối với đời sốngcon người khônglớn. Ở bắc bán cầubờ sôngbên phảicủasông ngòi bị bàomòn tươngđốilớn, đó là vì lựcCorilis đẩy nướcsông chay theo hướng ngang. Và những điều khác nữa … Cũng như vậy khi xelửa từ hướng nam chạy tới hướng bắc, nói chung cũng va đập tương đối mạnh vào mặt phẳng đườngsắt. Khi nghiên cứubắn pháo và phóngvệ tinh cũngphải xem xét tới ảnhhưởngcủa lực Corilis còn ảnh hưởngđến sự chuyển độngcủa không khítrên bề mặt trái đất, chính là donó mới sinh ra dòng không khí xoáy với năng lượngrất lớn, trong đó gió xoáy là một loại. Gió xoáy là mộtđại lực sĩ, nócó thể làm đổ nhàđổ cây, và còn có thể cuốn những vật ở trên mặt đất lên khôngtrung,mỗi năm gây ratổn thất tới hằngtỷ, hàngchục tỷ đô la Mỹ. Năm 1978gió xoáy tập kích vào Tolagotốcđộ gió đạt tới 52 m/s, tốc độ ở trung tâmdòngkhông khí xoáy bằng và xấp xỉ tốc độ âm tác dụngpháhoại của gío xoáy là lựchút của nó, mà nguồn gốc của lực hútnày là do sự chuyểnđộng xoáy đó chính là lực Coriolis. Có thể thấy, nếu như lực Corilis lúc bình thường không được người ta chú ý, còn một khi nổi giận thì nguy hại là rất lớn. Ai phát minh ra vô tuyến điện Hãy thử tưởng tượng cuộc sống của bạn sẽ thế nào nếu như không có vô tuyến điện, nếu như một ngày thôi bạn không được xem ti vi? Việc tiếp nhận thông tin trên vô tuyến đã là một thói quen, một phần quan trọng trong cuộc sống của bạn. Nhưng đã bao giờ bạn đặt ra câu hỏi ai là người phát minh ra vô tuyến điện hay chưa? Thời cổ đại, người ta truyền tinbằng cách chạy bộ hoặc phi ngựa, vừa tốn thời gian, vừa tốn côngsức. Đến thế kỷ XIX, cùng vớisự phát triển của sản xuất tư Popov bản chủ nghĩa, nhữngcáchtruyền tin cổ xưa không tài nào đáp ứng được nhu cầu truyền tin nhanhchóng, cho dù có sử dụng nhữngphươngpháp mới như bằng xe lửa, tàu thuyền. Sau khi điện bước lên vũ đài khoa học, mọi người khaokhátmở ra một cuộc cách mạng tin tức trong điện giải quyết vấn đề khoahọckỹ thuật nan giải đó, rất nhiều ngườiđã tốn biết baonhiêu công sứcvàtâm huyết trêncon đườngkhoahọcđầy trắc trở này. Cuối cùnghọ cũng đổi lấy được hàng loạt các thành quả khoa học tolớn cuối thập niên 30 thế kỷ XIX, người Mỹ Breese Morse 1791 – 1872 đã chế tạo thành công chiếc máy điện báo hữu dụng, và xây dựng đường điện báo hữu tuyến đầu tiên giữaWashingtonvà Baltimorevà năm 1876,người Mỹ Bell 1847 –1922 phát minhra điện thoại ống thập niên90 lạicó người phátminhra điện báo vôtuyến truyềntin. Nhưng vô tuyến điện do aiphát hiện ra trước tiên?Cho đếnnay đó vẫn là vấn đề mà người ta còntranh cãi mãi không thôi. Có ngườichorằng,vô tuyến điện là do Markeni người Ý 1841 – 1937 phát hiện ra trước tiên. Bởi vìvàonăm 1894, khiMarkenimới20tuổiđã tìm ra tính chất của sóng điện từ trong bảng cáo phó quađờicủa Hertz,từ đó nảy sinhra ý tưởng lợi dụngsóng điện từ tiến hành thông tin bằng vô tuyến đó, ông thành lập công tytrách nhiệm hữu hạn vô tuyến, bắt đầusản xuấtcuộn dây cảm ứng phát sóngđiện từ và bộ tách không hài lòng với việc điện báo vô tuyến chỉ sử dụng đượctrong phạm 1901, Markeni xây dựng một trạmphát sóng caongất trời tại Anh,phát tín hiệu sóng điện từ sang bờ bên kia Đại TâyDương. Nhưng córất nhiềuhọc giả Liên Xô cho rằng, người đầu tiên phát minh ravô tuyến điện khôngphải là Markeni, màlà nhàkhoahọcngười NgaPopov. Những học giả này nói Popovphát minh rađiệnbáo vô tuyếnđầu tiên vào năm 1895. Không bao lâu sau khi Popovphátminh ra điện báovô tuyến, có 27 ngư dân bị băngtrôi lạc đến biển Polo, nhờ có điện báovô tuyến mà được cứu sống. Nhưng điện báo vô tuyến của Popovchưa đượcsử dụngtại Nga. Năm1895,khi ông xin Chínhphủ chi viện1000Rupđể trang bị thiết bị thí nghiệmđiện báo vô tuyến, Bộ trưởng Lục quân trả lời “Ta không cho phép sử dụng tiền cho những điều hoang tưởng như thế”. Phát minhnày sauđó được Markenitận dụng, ông rasứctìm cách chiếm quyền ưu tiên phát minhvô tuyến điện này cho mình. Thậm chí, đã có người khẳng định Phát minhcủa Popovmà Sa hoàng đươngcục bảo thủ khôngthèm sử dụngđã bị gã gian thương người ý Markeni chiếmlấy, hắn đã mạo nhận phát minh vĩ đại này làcủa mình. Có học giả ra sức điều hoà sự tranhcãi này, cho rằng sáng tạo côngcụ thông tin vô tuyến điện là do Markeni và Popovdường như hoànthànhcùnglúc. Họ nói Phát minhra vô tuyến điện là thành tựu khoa học kỹ thuật quantrọng nhấtthế kỷ XIX. Năm 1888,nhà khoahọc ĐứcHertz phát hiện ra sóngđiện từ khiđang thực nghiệmphóng điện,hoàntoànchứngthựcsuy đoán về sóng điện từ của James dụng loại sóng vôtuyến điệnnày tiến hành thông tin,dường như là do côngtrìnhsư người ý Markenivà nhà khoahọc NgaPopovhoàn thànhcùng lúc. Tóm lại, nhữngý kiến trên đềukhácnhau,rốtcuộc, người phát minhra vô tuyến điện đầu tiên là Markeni hayPopov,cho đến nayngười ta vẫn chưathể đưa ra kết luận cuối cùng. . Giải thích hiện tượng Bờ sông bên lở bên bồi "Dòng sông bên lở bên bồi " Có thể ít nhất, hơn một lần, bạn đã được nghe câu. Corilisảnh hưởng đối với đời sốngcon người khônglớn. Ở bắc bán cầubờ sôngbên phảicủasông ngòi bị bàomòn tươngđốilớn, đó là vì lựcCorilis đẩy nướcsông chay theo hướng ngang. Và những điều khác nữa … Cũng. sang bờ bên kia Đại TâyDương. Nhưng córất nhiềuhọc giả Liên Xô cho rằng, người đầu tiên phát minh ravô tuyến điện khôngphải là Markeni, màlà nhàkhoahọcngười NgaPopov. Những học giả này nói Popovphát - Xem thêm -Xem thêm Giải thích hiện tượng Bờ sông bên lở bên bồi potx, Giải thích hiện tượng Bờ sông bên lở bên bồi potx, Sự phân bố nhiệt độ của không khí trên trái đất không phụ thuộc chủ yếu vào yếu tố nào? Sự phân bố nhiệt độ của không khí trên trái đất không phụ thuộc chủ yếu vào yếu tố nào? 15/11/2022 0 Trả lời Vai trò quan trọng nhất của nông nghiệp mà không ngành nào có thể thay thế được là gì? 23/11/2022 1 Trả lời Vai trò nào không đúng với ngành sản xuất nông nghiệp? A. Nguyên liệu cho các ngành công nghiệp. B. Cung cấp lương thực cho con người. C. Tạo ra máy móc thiết bị cho sản xuất. D. Mặt hàng xuất khẩu thu ngoại tệ lớn. 23/11/2022 1 Trả lời Xác định cơ cấu cây trồng, thời vụ, khả năng xen canh và năng suất cây trồng phụ thuộc vào yếu tố chủ yếu nào? 23/11/2022 1 Trả lời Điểm khác nhau cơ bản dễ nhận thấy nhất về chăn nuôi giữa các nước phát triển và đang phát triển là gì? 23/11/2022 1 Trả lời Trong sản xuất nông nghiệp, quỹ đất, tính chất và độ phì của đất có không ảnh hưởng đến yếu tố nào? A. năng suất cây trồng. B. quy mô và cơ cấu cây trồng. C. sinh trưởng của cây trồng. D. sự phân bố cây trồng. 23/11/2022 1 Trả lời Đặc điểm quan trọng nhất để phân biệt nông nghiệp với công nghiệp là gì? 23/11/2022 1 Trả lời Sản xuất nông nghiệp có tính bấp bênh và không ổn định chủ yếu do đâu? 23/11/2022 1 Trả lời Đặc điểm nào sâu đây không đúng với ngành nông nghiệp? A. Sản xuất có tính thời vụ, phân bố rộng. B. Cây trồng, vật nuôi là đối tượng lao động. C. Đất trồng là tư liệu sản xuất chủ yếu. D. Sản xuất không phụ thuộc vào tự nhiên. 23/11/2022 1 Trả lời Biểu hiện của nền nông nghiệp sản xuất hàng hóa là gì? 24/11/2022 1 Trả lời Đối tượng của sản xuất nông nghiệp là gì? 23/11/2022 1 Trả lời Diện tích rừng trên thế giới bị thu hẹp nghiêm trọng chủ yếu do đâu? 24/11/2022 1 Trả lời Tài nguyên thiên nhiên ngày càng có nguy cơ cạn kiệt là do đâu? 24/11/2022 2 Trả lời Phát triển đáp ứng được nhu cầu của hiện tại mà không làm tổn hại đến khả năng đáp ứng nhu cầu đó của các thế hệ tương lai gọi là gì? 24/11/2022 1 Trả lời Nguyên nhân nào làm cho môi trường ở các nước đang phát triển bị huỷ hoại nghiêm trọng? 25/11/2022 2 Trả lời Ở nước ta, diện tích đồi núi trọc ngày càng tăng ở vùng núi, hoang mạc hóa diễn ra mạnh ở vùng ven biển là do đâu? 24/11/2022 1 Trả lời Nguyên nhân nào làm cho môi trường ở nhiều quốc gia thêm phức tạp? 24/11/2022 2 Trả lời Các quốc gia như EU, Nhật Bản, Hoa Kì có đặc điểm chung là gì? 24/11/2022 1 Trả lời Những biện pháp nào cần được thực hiện để góp phần bảo vệ môi trường ở các nước đang phát triển? 24/11/2022 1 Trả lời Nêu các biểu hiện của tăng trưởng xanh trong nông nghiệp? 25/11/2022 1 Trả lời Vấn đề sử dụng hợp lí và bảo vệ tài nguyên, môi trường hiện nay có ý nghĩa cấp thiết trên bình diện nào? 24/11/2022 1 Trả lời Tài nguyên sinh vật bao gồm các nhóm nào? 24/11/2022 2 Trả lời Nhận định nào sau đây không đúng với tài nguyên thiên nhiên? A. Số lượng tài nguyên được bổ sung không ngừng trong lịch sử phát triển. B. Là các vật chất tự nhiên được con người sử dụng hoặc có thể sử dụng. C. Nhiều tài nguyên do khai thác quá mức dẫn đến ngày càng bị cạn kiệt. D. Phân bố đều khắp ở tất cả các quốc gia, các vùng lãnh thổ trên thế giới. 24/11/2022 1 Trả lời Môi trường xã hội bao gồm các yếu tố nào? 24/11/2022 2 Trả lời Tài nguyên không thể tái tạo là gì? 25/11/2022 2 Trả lời Trái đất lý thuyết trắc nghiệm hỏi đáp bài tập sgk Câu hỏi Giải thích hiện tượng địa lý sau ''Dòng sông bên lở, bên bồi Bên lở thì đục bên bồi thì trong.'' GỢI Ý Dựa vào hệ quả của vận động tự quay quanh trục của Trái Đất. giúp mk với ơi Sự di chuyển của các địa mảng là nguyên nhân gây ra loại thiên tai nào? A. Bão, dông lốcB. Lũ lụt, hạn hánC. Núi lửa, động đất D. Lũ quét,sạt lở đấtSự luân phiên ngày đây là hệ quả quả của chuyển động nào? A. Quay xung quanh mặt trời của trái đấtB. Tự quay quanh trục trái đấtC. Quay xung quanh các hành tinh của trái đấtD. Chuyển động tịnh tiến của trái đất quanh mặt trờiKhi khu vực giờ kinh tuyến số 0 là 1 giờ giờ thì ở thủ đô Hà Nội bằng bao nhiêu? A. 8 giờB. 7 giờC. 9 giờD. 6 giờGiúp em nha ◍...Đọc tiếp Xem chi tiết 1, Sự vận động quay quanh trục của Trái ĐẤt diễn ra như thế nào ? Hệ quả của nó ?2, Sự chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời diễn ra như thế nào ? Hệ quả của nó ?3, Các dạng địa hình trên Trái đất và đặc điểm của từng loại địa hình .4, Nêu những hiểu biết của em về hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau tại các nơi trên Trái Đất . giúp mình nhé ! mai mình kiểm trai rùi! phải học thuộcĐọc tiếp Xem chi tiết Trình bày hệ quả của sự vận động tự quay quanh trục của Trái Đất? Xem chi tiết giải giúp mk với giải thích tại sao có hiện tượng các mùa trên trái đất quay quanh mặt trời Xem chi tiết UỶ BAN NHÂN DÂN HUYỆN CÁT HẢI TRƯỜNG THCS THỊ TRẤN CÁT HẢI ĐỀ KIỂM TRA ĐỊNH KÌ Năm học 2012 - 2013 MÔN ĐỊA LÝ - LỚP 6 Tuần 11 - Tiết 11 Thời gian làm bài 45 phút I. Trắc nghiệm 3,0 điểm A. Khoanh tròn đáp án đúng. Câu 1. Trái đất nằm ở vị trí thứ mấy theo thứ tự xa dần mặt trời A. Thứ 2 B. Thứ 3 C. Thứ 4 D. Thứ 5 Câu 2. Khi dựa vào đường kinh, vĩ tuyến trên bản đồ thì đầu trên của kinh tuyến chỉ hướng gì? A. Hướng Đông B. Hướng Tây C. Hướng Nam D. Hướng Bắc Câu 3. Để biểu hiện địa hình trê...Đọc tiếpUỶ BAN NHÂN DÂN HUYỆN CÁT HẢI TRƯỜNG THCS THỊ TRẤN CÁT HẢI ĐỀ KIỂM TRA ĐỊNH KÌ Năm học 2012 - 2013 MÔN ĐỊA LÝ - LỚP 6 Tuần 11 - Tiết 11 Thời gian làm bài 45 phút I. Trắc nghiệm 3,0 điểm A. Khoanh tròn đáp án đúng. Câu 1. Trái đất nằm ở vị trí thứ mấy theo thứ tự xa dần mặt trời A. Thứ 2 B. Thứ 3 C. Thứ 4 D. Thứ 5 Câu 2. Khi dựa vào đường kinh, vĩ tuyến trên bản đồ thì đầu trên của kinh tuyến chỉ hướng gì? A. Hướng Đông B. Hướng Tây C. Hướng Nam D. Hướng Bắc Câu 3. Để biểu hiện địa hình trên bản đồ người ta dùng A. Đường đồng mức B. Kí hiệu đường C. Kí hiệu điểm D. Kí hiệu diện tích Câu 4. Để tiện cho việc tính giờ người ta chia bề mặt Trái Đất thành 24 khu vực giờ. Vậy Việt Nam nằm trong khu vực giờ số mấy? A. Số 6 B. Số 7 C. Số 8 D. Số 9 B. Nối mỗi ý ở cột A với một ý ở cột B sao cho đúng A. Vĩ tuyến B. Tên gọi 1 230 27' B a Vùng cực Bắc 2 230 27' N b Vùng cực Nam 3 660 33' B c Chí tuyến Bắc 4 660 33' N d Chí tuyến Nam C. Điền các từ in nghiêng sau vào chỗ trống sao cho đúng Tây sang Đông; elip gần tròn; 365 ngày 6 giờ; Tịnh tiến Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời trên một quỹ đạo có hình 1 ................ Theo hướng từ 2 ........... ... Thời gian chuyển động một vũng là 3 ........................ . Khi chuyển động quanh Mặt Trời trục của Trái Đất vẫn giữ nguyên hướng nghiêng và độ nghiêng không đổi nên gọi là sự chuyển động 4 ................... luận 7,0 điểm Câu 1 3,0 điểm Kể tên các dạng kí hiệu bản đồ? Tại sao khi sử dụng bản đồ, trước tiên ta phải xem bảng chú giải? Câu 2 4,0 điểm Trình bày các hệ quả sự vận động tự quay quanh trục của Trái Đất? Xem chi tiết trình bày sự chuyện quanh trục của trái đất? Hệ quả của sự chuyện động quanh trục của trái đất? Giải thích các hệ quả. giúp vơi nha ^.^ Xem chi tiết Có mấy sự chuyển động của Trái Đất nếu tên?Trình bày sự hệ quả quay quanh trục? Xem chi tiết sự vận động tự quay quanh trục của Trái Đất và các hệ quả Hệ quả là gì ? Help me help me Xem chi tiết Trình bày đặc điểm vận động tự quay quanh trục của trái đất và các hệ quả Xem chi tiết Một miền quê sóng nước đôi bờBến bồi ven sông nhà anh chiều chiều ngóng trôngNhà em bến lở đêm ngày sóng gió mưa dài mẹ cha vất vả hai vaiRộng lòng sông rộng tiếng đất trờiBến đời ta mong một mai đò cập bến sôngDòng sông bên lở bên bồiMột xóm mưa ngồi đời em như cánh hoa bình ơi dạt theo sóng nước ngàn khơiMờ xa cuối nẻo đường đờiNhớ thương cũng rồiCho dài nước mắt cũng đành thôiKhi chiều rơi buồn nghe con nước đầy vơiTìm em em đã theo ngườiBước xuống cuộc đời đi về xứ khác... bỏ niềm vui...Bạn mình ơi sóng gió một đờiBiết thuở nào ta thành đôi như lời thề xưaBạn mình ơi có nhớ bãi bồiVật đổi sao dời tình em anh giữ em ơi...........Lục bình ơi đã biết bao mùaGió dậy hàng lau vì ai côn trùng thở thanTình chung đâu phải riêng mình Sao khúc tương phùng giờ đây đã sớm phôi phaiĐợi ngàn năm vẫn cứ đợi chờNắng gọi sương trắng, đời anh chưa tròn ước mơDòng sông soi bóng đôi mìnhBên lở ân tình buồn vương sông nước êm bình ơi dạt theo sóng nước ngàn khơiMờ xa cuối nẻo đường đờiNhớ thương cũng rồiCho dài nước mắt cũng đành thôiKhi chiều rơi buồn nghe con nước đầy vơiTìm em em đã theo ngườiBước xuống cuộc đờiđi về xứ khác... bỏ niềm vuiBạn mình ơi sóng gió một đờiBiết thuở nào ta thành đôi như lời thề xưaBạn mình ơi có nhớ bãi bồiVật đổi sao dời tình em anh giữ em ơiNhìn qua bên lở năm nào sông lấp sông gào... còn đâu... một thuở yêu nhau... TS Nguyễn Đức Thắng 7-8-2017 Sạt lở bờ sông ở An Giang ngày 22/4, nhấn chìm 14 căn nhà. Ảnh Thiên Nhiên. Tuần vừa qua, báo chí và các phương tiện truyền thông đại chúng cho chúng ta ăn no đủ những thông tin về sạt lở đất bở sông, bờ biển. Cũng đúng là còn nhiều nhà khoa học thường “tô hồng” cho những hô hào hay cao hứng của các lãnh đạo. Bao nhiêu năm nay rất nhiều quy hoạch tổng thể/ chiến lược này, nọ, kia; cho cả nước, cho vùng, cho khu vực, cho địa phương cho giai đoạn 5, 10, 15 và 20 năm đã sử dụng khá nhiều nguồn lực trong và ngoài nước thuế của dân, làm xong rồi cất ngăn kéo. Động cơ của những “tô hồng khoa học”, còn vì “cơ hội” để có đề tài, có thu nhập. Do vậy càng nhiều nghiên cứu, càng nhiều quy hoạch tổng thể/Master plan, mặc dù có cất ngăn kéo, vẫn hoan hô; nghiên cứu rồi, nghiên cứu lại, nghiên cứu mãi vẫn chưa đủ. 1- Qui luật “Dòng sông bên lở bên bồi” Cách đây khoảng năm, khi ấy bờ biển Tây Nam Việt Nam cách biên giới Việt Nam – Campuchia đôi chút. Cần ấy năm trời phù sa sông Mê Kông đã bồi lắng, lấn biển khoảng 200km tạo nên Đồng bằng sông Cửu Long ngày nay. Có đến năm làm gì có đê điều, kè, đập đâu và cả “cát tặc” nữa thế mà liên tục “dòng sông bên lở, bên bồi” như câu ca các cụ ngày xưa đã dạy. Các cụ ngày xưa không có 1 xu cho nghiên cứu khoa học, nên không có lý luận khoa học; các cụ không hiểu về lưu lượng, vận tốc dòng chảy, trắc diện ngang, cao, rộng, dòng xoáy, phương trình, mô hình này, nọ, kia. Tất cả những đại lượng ấy lại hoàn toàn phụ thuộc vào ông Trời, thời tiết, nắng mưa luôn có tính khí đỏng đảnh và ngày càng bất thường; lúc thì dòng sông trơ lòng phơi đáy, khi thì ngập trắng nước mênh mông. Bằng mắt thường thôi các cụ quan sát sói lở đất bờ và đúc rút thành câu ca như vậy. Một chân lý khoa học có được không tốn 1 xu. Chỉ trong 50 năm gần đây các nhà khoa học thủy lợi + thủy văn + thủy lực của chúng ta đã đề xuất xây rất nhiều đoạn đê nọ, kè, đập kia để chỉnh trị, uốn nắn các dòng sông. Rất rất nhiều tiền và sức dân đã được bỏ ra để phục vụ cho uy lực của các nhà qui hoạch thủy lợi muốn nắn chỉnh tự nhiên. Kể cả có những công trình chế ngự này, dòng sông vẫn như bất trị luôn trở mình, lật bên nọ, lật bên kia gây kinh hoàng cho nhóm cư dân sống liền kề, như nhiều ghi chép trong lịch sử. Những điều này rõ ràng đối kháng với kết luận gần đây của TS Dương Văn Ni về nguyên nhân gây ra sạt lở đất bờ sông và bờ biển ở Đồng bằng sông Cửu Long là do các công trình thủy lợi, là những “thủ phạm dấu mặt”. 3950 năm trước không có cát tặc, chỉ vài năm gần đây mới có cát tặc, dòng sông vẫn luôn lật mình như người ngủ lúc trở mình bên nọ, lật sang bên kia, tự nhiên, vô thức. Không biết nhà khoa học nào có thể quan sát người ngủ và dự đoán chính xác, ví dụ vào lúc 1g27 phút sáng, người này sẽ lật mình, quay mặt vào phía tường; vào lúc 3g12 phút sẽ lật người nằm ngửa, vào lúc 3g25 phút sẽ lật nghiêng, quay mặt ra ngoài Như vậy là gần năm không có các công trình đê, đập, kè cũng như cát tặc dòng sông vẫn luôn bên lở, bên bồi vô thức, tự nhiên. Cho đến nay vẫn chưa hé lộ một công trình nghiên cứu khoa học nào khẳng định, ví dụ đoạn bờ sông 100m chiều dài vừa sạt lở hôm qua sâu vào bờ 5m, tháng tới, vẫn đoạn đó sẽ sạt lở tiếp sâu vào 10m, năm tới sẽ sạt lở tiếp sâu vào 20m nếu như không xây kè bảo vệ, chống sạt lở. Vì cũng có khả năng đoạn 100m dài sạt lở sâu vào đến 10m rồi STOP, không sạt lở nữa. Dòng sông lật trở mình sang hướng khác, đe dọa sạt lở vùng khác. Do vậy, khó có thể khẳng định là nhờ có kè cứng được xây dựng mà sạt lở không thâm nhập vào sâu hơn nữa, còn nếu không có kè thì còn nhiều dẫy nhà tiếp theo sẽ phải đổ xuống sông. Tương tự, chưa có công trình nghiên cứu khoa học nào cho phép dự báo, ví dụ Đoạn bờ sông từ A đến Z dài 1000m đang có những dấu hiệu có thể sạt lở. Nếu đoạn này mà không được xây kè bảo vệ dự báo sau 2 năm sẽ bị sạt lở sâu vào đến 50m do vậy cần thiết phải đầu tư nhiều tỷ đồng để xây kè. Sạt lở đất bờ sông, bờ biển thường không gây tổn thất về tính mạng đối với người dân sống liền kề, vì thường có dấu hiệu báo trước từ vài giờ đến vài ngày. Chỉ có mỗi ngôi nhà đã xây là không thể bê chạy đi được thôi; còn đồ đạc, trâu bò. lợn gà, tài sản khác có thể khiêng đi sơ tán đến chỗ an lành. Việc có hay không nên xây kè để bảo vệ vùng đất sạt lở nên tùy thuộc vào bảng cân đối giữa chi phí bỏ ra với lợi ích thu được đối với những vùng đất có giá trị khác nhau, chủ yếu tùy thuộc vào mật độ dân cư khu vực có nguy cơ bị sạt lở. Nếu thấy chi phí cho việc di dời nhóm dân cư bị ảnh hưởng đi nơi khác là ít hơn và có hiệu quả hơn thì nên di dời thay cho việc xây kè tốn kém nhưng không hiệu quả. Việc ngợi ca những giá trị của kè chỉ có tính thuyết phục nếu dựa trên bảng phân tích rất khách quan, chi tiết COST – BENEFIT; vì đất nước ta còn nghèo, so với các nước trong khu vực còn chậm vài chục năm phát triển; ta chỉ đuổi kịp họ khi họ dừng chạy mà thôi. Tất nhiên các doanh nghiệp chuyên xây dựng đê, đập, kè sông sẽ mong được xây đê, đập và kè ở bất cứ nơi đâu. Còn đối với các nhà khoa học, quy hoạch đã làm nhiều, làm mãi rồi thì không nên mong có thêm hơn nữa để tiếp tục làm dầy thêm chồng quy hoạch đang tồn kho trong ngăn kéo của mình. Động cơ muốn làm quy hoạch để tăng thêm thu nhập sẽ không thể tạo ra một sản phẩm có chất lượng được. Như chị Hải Yến đã viết gửi cộng đồng mạng Vietnam – Ocean – Network cách đây khoảng 2 tuần “Chỉ có 1 thông số độ mặn ở Mekong Delta, 8 viện NC tiêu tiền cho quan trắc môi trường từ bấy lâu nay, thế mà nhóm chuyên gia thế giới cũng bất lực, chỉ lọc đc số liệu của mỗi 2 năm một cách cay đắng để nhét vào mô hình”. Thật buồn là trong khoảng gần chục thông số cơ bản, phổ cập nhất của chất lượng nước sông water quality thì độ mặn và phù sa lại là hai thông số dễ xác định nhất. Tương tự email của nhà khoa học Nguyễn N. Anh, thường xuyên viết nhiều ý kiến trao đổi trong Vietnam – Ocean – Network “Dear all, Như tôi đã nói, bài viết và các thông tin của Gs. Trân không có gì mới. Những nguyên nhân trên đều là những nguyên nhân “cố hữu”, đã được nhiều nghiên cứu đề cập đến từ những thập niên 80”. Nhận xét này làm tôi tò mò nên đã tìm đọc các bài viết của Nguyễn Ngọc Trân – Nguyên Chủ nhiệm Chương trình cấp Nhà nước Điều tra cơ bản tổng hợp ĐBSCL về tình hình sạt lở ở khu vực này, đăng trên các báo mạng chính thống. Sau đọc, tôi cũng thất vọng và đã đồng ý với ý kiến của anh NNA. Khi dòng sông lật mình sang bên này, làm sụp đổ vài chục ngôi nhà, các phóng viên, nhà báo lao đến và những tin nóng tràn ngập bầu trời Việt Nam. Tiền tỷ sẽ lại chi ra cho những điều tra, khảo sát, nghiên cứu. Khi dòng sông lật mình sang bên kia, làm sụp đổ vài chục ngôi nhà, các phóng viên nhà báo lại lao đến bên kia Tiền chùa lại được rãi ra để “xóa đói giảm nghèo” cho những nhà khoa học. Tôi không nghĩ là tiền XĐGN như đại đa số các nhà khoa học thường ca cẩm “vì tiền nghiên cứu chỉ đủ để mua rau nên sản phẩm/công trình đương nhiên sẽ là rau có sâu”. Tôi lại nghĩ đó là tiền làm “phân hóa giàu nghèo” gia tăng giữa các nhà khoa học với những nông dân, công nhân nói chung và ngay chính trong đội ngũ những người làm nghiên cứu khoa học. Đó là sự thật vì chỉ những nhà khoa học có chức, có quyền mới với được tới tiền XĐGN này, mới chạm tay được tới đề tài cấp Bộ, cấp Nhà nước. Hơn 10 năm làm việc tại Bộ KH&ĐT, tôi có nhiệm vụ, đồng thời cũng có cơ hội và điều kiện để đọc và được nghe báo cáo, bảo vệ rất nhiều loại quy hoạch tổng thể, chiến lược tổng thể khác nhau, trung hạn, dài hạn, cho 5 năm, 10 năm, 20 năm Điển hình là quy hoạch phát triển Hà Nội, về diện tích thuộc nhóm 10 thủ đô lớn nhất thế giới, nhiều tỷ đồng đã được chi ra, với sự trợ giúp của chuyên gia quốc tế nữa, mặc dù đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, thế nhưng gần đây Chủ tịch Nguyễn Đức Chung đã phải than thở “giờ chúng ta phải trả giá vì đã làm quy hoạch băm nát Hà Nội”. Đúng vậy! Hà Nội đã có những con đường đắt nhất hành tinh, nhưng cũng xấu nhất hành tinh và những đường sắt bề thế trên cao nữa sẽ lưu giữ muôn đời. Tương tự công tác quy hoạch là các nhiệm vụ điều tra cơ bản, năm nào cũng như năm nào, hàng trăm các nhiệm vụ được các Bộ, ngành quyết định triển khai thực hiện. Khi đó chúng tôi thường nói với nhau “Nhà nước phải bỏ tiền ra mua đi mua lại nhiều lần cũng những số liệu ấy”. Để dễ hiểu điều này, ví dụ Viện nghiên cứu A đề xuất nhiệm vụ điều tra cơ bản về tình hình xâm nhập mặn ở đồng bằng sông Cửu Long trong 2 năm, yêu cầu NSNN cấp 8 tỷ đồng. Nhiều số liệu điều tra cơ bản được thu thập và lưu trữ. Có những số liệu Viện A tự điều tra để có, nhưng cũng có nhiều số liệu Viện A phải “mua” lại của các viện nghiên cứu khác cũng do NSNN cấp cho những nhiệm vụ điều tra, quy hoạch này, nọ, kia của họ. Sau này, một viện B khác, ví dụ được NSNN cấp cho thực hiện quy hoạch công tác thủy lợi, tưới tiêu có nhu cầu lại phải “mua” những số liệu mà Viện A nói trên đang có. Như vậy là cùng một số liệu, thông tin nhưng NSNN tiền thuế của dân đã phải bỏ ra nhiều lần cho những việc mua đi bán lại vòng vo giữa các nhà khoa học thực hiện công tác quy hoạch, nghiên cứu, điều tra, khảo sát Tình trạng này cho đến nay năm 2017 chắc là vẫn như cũ, không thể cải thiện được, vì nó là tiền chùa, tiền XĐGN buộc phải có cho các nhà khoa học. 2- Đê rừng ngập mặn, chắn sóng biển hoàn hảo không tốn 1 xu Rừng ngập mặn ven biển là đê chắn biển loại I. Đê chắn biển Bắc vĩ đại nhất thế giới và tốn kém nhất thế giới của đất nước Hà Lan còn phải gọi “đê rừng ngập mặn” của Việt Nam bằng cụ. Trời không ủng hộ người Hà Lan, vì họ không có rừng ngập mặn bảo vệ bờ biển và 1/4 đất nước Hà Lan thấp hơn dưới mực nước biển. Trời phú cho chúng ta nhiều thứ, trong đó có đê rừng tự mọc, tự phát triển không đòi hòi kinh phí xây dựng, nên không có tham nhũng; không cần làm báo cáo nghiên cứu khả thi, các phê duyệt này, nọ, kia. Loại đê rừng này còn là lá phổi xanh giúp cho hành tinh, Trái đất khỏi nóng lên, kéo theo băng tan và biến đổi khí hậu. Loại đê rừng ngập mặn này còn cung cấp cho chúng ta nguồn thủy sản chất lượng loại I do các hệ sinh thái trong đê rừng đã được cân bằng nhiều năm. Đáng tiếc là sự tiêu dùng tôm của người Mỹ ở một phương trời xa tít tắp, bờ bên kia của Thái Bình Dương, đã góp phần tàn phá những đê rừng của chúng ta. Giống như một số người Hồng Kong có sở thích sử dụng gỗ sưa đã làm sạch trụi các cây sưa của chúng ta, mặc dù chúng được bảo vệ rất nghiêm ngặt, đến mức một số gia đình có các bàn thờ bằng gỗ sưa, kỷ vật của ông cha để lại, cũng tháo dỡ đem bán. Sự tiêu dùng của những người giầu ở Việt Nam, sẵn sàng chi trả giá cao, nhất là đối với các sản phẩm đồ gỗ quí hiếm cầu thang, bàn ghế hoành tráng, giường, tủ, sàn gỗ vv.. đã khuyến khích mạnh mẽ đội ngũ lâm tặc hùng hậu, chẳng quản ngại khó khăn, gian lao vất vả hiểm nguy có thể nhanh chóng đốn trụi cả cánh rừng đầu nguồn trong sự bảo kê của lực lượng kiểm lâm. Bàn tay người dân Việt Nam đã nhiều năm tự chặt phá rừng để nuôi tôm xuất khẩu. 2 – 3 năm đầu, nhờ vào sự trong lành của hệ sinh thái gốc nên tôm sống, phát triển tốt, xuất khẩu có lãi. Nếu như bà con nuôi tôm biết đầu tư bảo vệ môi trường, bảo vệ hệ sinh thái thì cái lãi này chẳng còn. Vì vậy, cái lãi này gọi lãi “ăn” vào môi trường, “ăn” vào hệ sinh thái, hay chúng ta “ăn quịt” các dịch vụ của hệ sinh thái. Các nhà lãnh đạo, quản lý coi cái lãi này là những thành tích của mình trong việc khuyến khích kinh doanh, xuất khẩu. Những năm tiếp theo hệ sinh thái bị xéo lắm cũng phải chết nên dịch bệnh xẩy ra, tôm chết hàng loạt, người dân lỗ vốn, lại trắng tay, nghèo lại hoàn nghèo, trong khi đê rừng đã hoàn toàn biến mất. Loại đê biển tốt nhất đã bị chặt phá, sóng biển ào ạt vỗ bờ quanh năm ngày tháng nên sạt lở đất bờ biển là tất yếu. TV báo chí lên tiếng sót xa, thế là tiền tỷ, tiền tấn, tiền tạ lại phải chi ra để nghiên cứu, quy hoạch, điều tra, khảo sát, để xây các đê bê tông cốt thép, nợ quốc gia có cao đến mấy sẽ có đời con cháu phải trả. Tuy nhiên, nhiều người có thể đã nhìn thấy có những nơi kè cứng kiên cố cũng bị sóng biển đánh bật tung. 3- Qui luật “Nước chảy chỗ trũng” và Dự án thoát lũ Mê Kông ra biển Tây Các cụ ta ngày xưa gan nhỏ, sống thân thiện với môi trường và khiêm nhường hơn chúng ta ngày nay. Các cụ đã đào kênh Vĩnh Tế dài 36km, rộng 30 m, sâu 2,5m song song với biên giới Cămpuchia, nối sông Hậu tại Châu Đốc, An Giang với sông Giang Thành thuộc thị xã Hà Tiên tỉnh Kiên Giang với mục đích thông thương, giao lưu hàng hóa, phát triển kinh tế, chấn hưng miền Tây, qua đó bảo vệ biên cương đất nước. Đoạn đường thủy từ Châu Đốc đến Hà Tiên khoảng 87km. Nếu Google “kênh vĩnh tế” trên internet chúng ta sẽ tìm được những thông tin sau “Vào năm 1816, khi thành Châu Đốc được đắp xong, Trấn thủ trấn Vĩnh Thanh Lưu Phước Tường tâu lên, vua Gia Long xem địa đồ miền đất này liền truyền Xứ này nếu mở đường thủy thông với Hà Tiên, thì hai đàng nông thương đều lợi. Trong tương lai, dân đến ở làng đông, đất mở càng rộng, sẽ thành một trấn to vậy. Biết thế, nhưng vua chưa ra lệnh đào ngay vì ngại đây là vùng đất mới mở, nhân dân còn cơ cực, nếu bắt làm xâu thêm khổ sở, lòng dân sẽ không yên. Song mãi đến tháng 9 âm lịch năm Kỷ Mão 1819, vua Gia Long mới cho lệnh đào kênh, và công việc được bắt đầu khởi công vào ngày 15 tháng Chạp năm ấy”. Bằng mắt thường, không tốn 1 xu, các cụ ta ngày xưa đã rút ra một qui luật của tự nhiên là “Nước chảy chỗ trũng”, do vậy các cụ không dám nghiêng cả biển nước mênh mông của Tứ giác Long Xuyên để đổ ra biển Tây như chúng ta đã làm vào đầu những năm 1990. Thời ấy trên TV phát hình ảnh GS. Viện sĩ Nguyễn Văn Hiệu, nhà vật lý nguyên tử hàng đầu của Việt Nam, Viện trưởng Viện khoa học Việt Nam, cùng với lãnh đạo Bộ Thủy Lợi, mặc áo phao cứu hộ, đi trên cano cao tốc lướt sóng nước mênh mông, cổ vũ cho ý tưởng thoát lũ sông Mê kông ra biển Tây sôi động đất nước. Thời gian đó các nhà khoa học thủy lợi rất ghét lũ sông Mê Kông về ngày nay thì lại khát khao mong đợi!. Một ý chí và quyết tâm to lớn, bẻ ngoặt dòng chảy sông Hậu, tại Châu Đốc, nghiêng cả biển nước mênh mông vùng tứ giác Long Xuyên đổ vào kênh Vĩnh Tế nối với sông Giang Thành qua thị xã Hà Tiên, đổ lũ ra biển Tây. Như vậy, khoảng 170 năm sau, Thủ tướng Chính phủ Võ Văn Kiệt đã ký quyết định phê duyệt dự án nói trên. Những gì các cụ ta ngày xưa đã làm sau cần ấy thời gian đã bị xuống cấp, sạt lở, bồi lắng, thu hẹp, xóa nhòa. Đầu năm 1990 được khôi phục, nạo vét, đào lại nhưng với mục đích hoàn toàn khác lạ với các cụ ta ngày xưa. Chiều rộng các đoạn kênh đào mới từ 20 – 30m, trung bình chiều sâu 3m. Vì qui luật của tự nhiên là “Nước chảy chỗ trũng” nên dự án “Thoát lũ Mê Kông ra biển Tây” chỉ đổ được tí tẹo nước sông Hậu ra biển Tây mà thôi. Tuy nhiên, tiền tỷ, tiền tấn, tiền tạ đã được bỏ ra. Nhiều huân chương, huy chương được trao tặng. Bao nhiêu bài báo ngợi ca. Năm 1990 cách năm 2017 đã gần 30 năm, không biết cái dự án khoa học thủy lợi vĩ đại trị thủy lũ này đã bị bùn, cát, đất bờ sạt lở, bồi lắng, thu hẹp dòng chảy đến đâu. Mặc dù vậy, những cọc tre kè bờ và những tấm huân chương, huy chương ấy thì vẫn còn đó. Sông kia bên lở bên bồi Sông kia bên lở bên bồi Bên lở thì đục bên bồi thì trong Sông kia nước chảy đôi dòng Biết rằng bên đục bên trong bên nào Cùng thể loại Trời cao bể rộng bao la Trời cao bể rộng bao la Việc gì mà chẳng phải là may ta Trong việc nhà, ngoài thì việc nước Giữ làm sao sau trước vẹn tuyền Lọ là cầu Phật, cầu Tiên Trời cho cày cấy đầy đồng Trời cho cày cấy đầy đồng Xứ nào xứ ấy trong lòng vui ghê Một mai gặt lúa đem về Thờ cha kính mẹ nhiều bề hiếu trung Lúa một chục trả một thiên Lúa một chục, trả một thiên Cho vay cắt cổ đừng phiền tại ai! Bài này có từ ngữ và/hoặc nội dung nhạy cảm. Hãy cân nhắc trước khi bấm xem. Trên đời nhất đẹp là lồn Trên đời nhất đẹp là lồn Nhất ngon là muối, nhất khôn là tiền Anh nhiêu đi học không thầy Anh nhiêu đi học không thầy Làm bài không bút thiếp rày theo anh Chàng ràng bắt cá hai tay Chàng ràng bắt cá hai tay, Con trong cũng mất con ngoài cũng không Ở đây ăn bát rau chành Ở đây ăn bát rau chành Còn hơn chốn khác mâm gành cỗ gơ Trên trời có cả cầu vồng Trên trời có cả cầu vồng, Có cái mống cụt đằng đông sờ sờ. Biết nơi đâu cao nấm ấm mồ Biết nơi đâu cao nấm ấm mồ Em ngồi mà đợi cho tùng khô, lựu cằn Mừng nay nho sĩ có tài Mừng nay nho sĩ có tài Bút nghiên dóng dả, giữ mài nghiệp nho Rõ ràng nên đấng học trò Công danh hai chữ trời cho rõ ràng Một mai chiếm được bảng vàng Ấy là phú quý giàu sang quế hòe Bước đường tiến đến cống nghè Vinh quy bái tổ, ngựa xe tưng bừng Bốn phương nức tiếng vang lừng Ngao du bể thánh, vẫy vùng rừng nho Quyền cao chức trọng trời cho Bõ công học tập, bốn mùa chúc minh Có cùng từ khóa Sông sâu mà biển cũng sâu Sông sâu mà biển cũng sâu Muốn ăn cá lớn, rong câu cho dài Người đời ai có dại chi Người đời ai có dại chi Khúc sông rộng hẹp phải tùy khúc sông Đêm trường đò ngược Trường Giang Đêm trường đò ngược Trường Giang Mái chèo đẩy nước, đầy khoang tiếng hò Trời mưa cho lúa thêm bông Trời mưa cho lúa thêm bông Cho đồng thêm cá, cho sông thêm thuyền Qua sông đến bến Qua sông đến bến Lâm râm khấn Phật khấn trời Lâm râm khấn Phật khấn Trời Xin cho cha mẹ sống đời nuôi con Dị bản Lầm rầm khấn vái Phật Trời Xin cho cha mẹ đời đời nuôi con Chèo ra sông Cái tự ải cho rồi Chèo ra sông Cái tự ải cho rồi Sống làm chi biệt ly quân tử Thác cho rồi đặng chữ hiếu trung Sóng sau xô sóng trước Sóng sau xô sóng trước Cô mình ơi, anh quyết với cô mình Cô mình ơi, anh quyết với cô mình Công anh dan díu chẳng có thành thì thôi Con sông kia bên lở bên bồi Bên lở thì đục, bên bồi thì trong Con sông kia nước chảy đôi dòng Biết rằng bên đục, bên trong, bên nào? Khúc sông chật hẹp phải tùy Khúc sông chật hẹp phải tùy Bấy lâu còn đợi, sá gì đôi năm Lọ là Chẳng lọ, chẳng cứ gì, chẳng cần, hà tất từ cũ. Bấy lâu đáy bể mò kim, Là nhiều vàng đá phải tìm trăng hoa? Ai ngờ lại họp một nhà, Lọ là chăn gối mới ra sắt cầm! Truyện Kiều Thiên Đơn vị đo lường thóc gạo. Mỗi thiên bằng một trăm giạ. "Tinh thần khoa trương, tự hào của người lưu dân cũng được thấy biểu lộ trong ngôn ngữ thường nhật bằng cách ngoa ngữ, nghĩa là họ nói quá đi. ... Thí dụ như 10 giạ lúa thì gọi là "một trăm lúa"; còn 100 giạ thì gọi là "một thiên lúa", tức 1000 giạ." Văn truyền khẩu trên đất Đồng Nai - Nguyễn Văn Hầu Nhiêu Chức vị ở làng xã thời phong kiến, thường phải bỏ tiền ra mua để được quyền miễn tạp dịch. Rày Nay, bây giờ phương ngữ. Chàng ràng Quanh quẩn, vướng bận, chậm chạp để kéo dài thời gian hoặc gây chú ý. Rau chành Rau vặt vãnh phương ngữ Bắc Trung Bộ. Mâm gành cỗ gơ Mâm gỗ, cỗ được xếp thành nhiều tầng phương ngữ Bắc Trung Bộ. Tùng Cây thuộc họ thông, thân và tán có dáng đẹp. Tùng có rất nhiều loại, có loại cao lớn, cũng có loại làm cảnh nhỏ. Theo quan điểm Nho giáo, cây tùng thường được ví với lòng kiên trinh, người quân tử. Loại tùng bách mọc trên núi Lựu Một loại cây ăn quả có hoa màu đỏ tươi, thường nở vào mùa hè. Quả khi chín có màu vàng hoặc đỏ, trong có rất nhiều hạt tròn mọng, sắc hồng trắng, vị ngọt thơm. Vỏ, thân, rễ lựu còn là những vị thuốc Đông y. Dưới trăng quyên đã gọi hè Đầu tường lửa lựu lập lòe đâm bông Truyện Kiều Trong ca dao tục ngữ, hình ảnh đào, lựu, mận, mơ... thường được dùng với tính ước lệ để chỉ đôi lứa yêu nhau. Hoa lựu Quả lựu Nho sĩ Người theo học chữ Nho, đạo Nho. Thường dùng để chỉ học trò thời xưa. Nghiên Đồ dùng để mài mực hoặc son khi viết chữ Hán hoặc gần đây là thư pháp. Bút và nghiên mực Tàu Bảng vàng Từ chữ kim bảng 金榜, chỉ tấm biển đề tên những thí sinh thi đỗ dưới thời phong kiến. "Chiếm bảng vàng" hay "giật bảng vàng" vì thế nghĩa là thi cử đỗ đạt. Quế hòe Đời Ngũ đại Trung Quốc ở hạt Yên Sơn có người tên là Đậu Vũ Quân sinh được năm người con đều đỗ đạt, người đời gọi là Yên Sơn ngũ quế năm cây quế ở Yên Sơn. Đến đời Tống lại có Vương Hựu trồng trước sân ba cây hòe, nguyện rằng "Con ta sau sẽ làm quan tam công," về sau quả nhiên con là Vương Đán làm đến tể tướng. "Quế hòe" hoặc sân quế sân hòe vì thế chỉ việc con cái phát đạt. Cống Học vị dành cho những người thi đỗ khoa thi Hương dưới chế độ phong kiến. Nào có ra gì cái chữ Nho Ông Nghè, ông Cống cũng nằm co Chữ Nho - Tú Xương Nghè Tên gọi dân gian của học vị Tiến sĩ dưới chế độ phong kiến. Vinh quy Trở về một cách vẻ vang thường nói về người thi đỗ các khoa thi xưa kia. Từ này thường được dùng trong cụm "vinh quy bái tổ" trở về bái lạy tổ tiên. Chồng tôi cưỡi ngựa vinh quy Hai bên có lính hầu đi dẹp đường. Tôi ra đón tận gốc bàng Chồng tôi xuống ngựa, cả làng ra xem. Thời trước - Nguyễn Bính Chúc minh Sáng rỡ chúc 燭 là ngọn đuốc. Sông Trường Giang Tên một con sông chạy dọc theo bờ biển ở tỉnh Quảng Nam. Con sông này khá đặc biệt ở chỗ nó không hề có thượng lưu và hạ lưu mà cả hai đầu sông đều đổ ra biển. Đầu sông phía nam đổ ra biển tại cửa Hòa An hay An Hòa, huyện Núi Thành, đầu sông phía bắc đổ ra biển tại cửa Đại, thị xã Hội An. Sông Trường Giang Hò khoan Một thể loại hò thường gặp ở miền Trung, trong đó người hò thường đệm các cụm "hò khoan" "hố khoan" "hố hò khoan" nên cũng gọi là hò hố. Hò khoan thường có tiết tấu nhanh, nhộn nhịp. Sông Cái Tên con sông lớn nhất tỉnh Khánh Hoà, dài 79 km, phát nguyên từ Hòn Gia Lê, cao m, chảy qua các huyện Khánh Vĩnh, Diên Khánh và thành phố Nha Trang rồi đổ ra biển ở Cửa Lớn. Phần thượng lưu của sông có rất nhiều thác Đồng Trăng, Ông Hào, Đá Lửa, Nhét, Mòng, Võng, Giằng Xay, Tham Dự, Ngựa Lồng, Hông Tượng, Trâu Đụng, Giang Ché, Trâu Á... Sông còn có tên là sông Cù do chữ Kaut của người Chiêm Thành xưa hoặc sông Nha Trang. Cầu Xóm Bóng bắc qua sông Cái Tự ải Tự thắt cổ chết ải tiếng Hán nghĩa là thắt cổ, có thể hiểu theo nghĩa rộng là tự sát. Quân tử Hình mẫu con người lí tưởng theo Nho giáo. Quân tử là người ngay thẳng, đứng đắn, công khai theo lẽ phải, trung thực và cẩn trọng. Thác Chết, mất, qua đời từ Hán Việt. Đặng Được, để, nhằm từ cũ, phương ngữ. Dan díu Có quan hệ yêu đương với nhau. Con dan díu nợ giang hồ Một mai những tưởng cơ đồ làm nên. Thư gửi thầy mẹ - Nguyễn Bính

có dòng sông bên lở bên bồi